Maleriya: Cuta Mai Barazana da Hanyoyin Rigakafi a Najeriya

Ciwon Maleriya: Abin Fahimta da Hanyoyin Kare Kansa

Maleriya wata cuta ce mai hatsari da ke yaduwa ta hanyar cizon sauro, musamman irin sauro mata Anopheles, wanda ke ɗauke da ƙwayar cutar Plasmodium. Wannan cuta tana daga cikin manyan matsalolin lafiya a ƙasashen da ke cikin zafi, musamman a Afirka, ciki har da Najeriya.

Alamomin Maleriya

Ciwon maleriya na iya bayyana da alamomi kamar haka:

• Zazzabi mai zafi
• Jin sanyi da rawar jiki
• Ciwon kai
• Kasala
• Tashin zuciya ko amai
• Gumi sosai
• Ciwo a ƙashi da jiki

Idan ba a kula da cutar da wuri ba, tana iya kai mutum ga shanyewar jiki ko ma mutuwa.

Yadda Ake Daukar Cutar

Maleriya tana yaduwa ne ta hanyar cizon sauro mai ɗauke da ƙwayar cutar. Sauro yana ɗaukar ƙwayar daga jinin mutum mai cuta, sannan ya yada wa wani lokacin ya sake cizon wani.

Hanyoyin Kare Kai daga Maleriya

1. Amfani da ganyen maganin sauro (insecticide-treated nets – ITNs) yayin barci.
2. Fesa maganin kashe sauro a cikin gida.
3. Guje wa barci a waje ko buɗaɗɗen wuri da daddare.
4. Rufe ruwan sha da kwantena domin hana sauro haihuwa.
5. Shan maganin rigakafin maleriya, musamman ga mata masu juna biyu.

Magani

Cutar maleriya tana da magani, musamman idan an gano ta da wuri. Ana amfani da magunguna irin su ACTs(Artemisinin-based Combination Therapy) domin warkar da cutar. Yana da muhimmanci a je asibiti don a tabbatar da cutar kafin a fara magani.

Ƙarshe

Maleriya na ci gaba da zama barazana ga lafiyar al’umma, musamman yara ƙanana da mata masu juna biyu. Tare da fahimta, rigakafi da magani, za a iya rage yaduwar cutar da kuma kare rayuka da dama.

Kare kai daga sauro, kare kai daga Maleriya.