Ma’aikacina da ke Libya ya yi min barazanar lalata da ni – Mahaifiyar ‘ya’ya 3, ‘Na shafe watanni 8 a gidan yarin Algeria, Libya’ Mun dawo da ‘yan Najeriya 1,447 gida a shekarar 2022,…
A baya-bayan nan dai da dama daga cikin ‘yan Najeriya sun fara zawarcin tafiya kasashen waje tare da ganin cewa kasar ta fi a daya bangaren, amma wannan ne ma ya sa mutane da dama su binciko duk wata hanya da ta dace don ganin sun fice daga kasar, abin takaici da yawa suna faruwa. A gefen rarrabuwar kawuna, labarin ya ba da abubuwan da mutane da yawa suka samu yayin baraguro a wajen Najeriya.
Mafarkin Usman Kabir na barin Najeriya don neman wuraren cirani a Aljeriya ya tsaya cak yayin da shi da daruruwan matafiya suka makale a birnin Yamai na yankin Sahara na Jamhuriyar Nijar. Sun makale ne a wani muhallin da ake sayar da ledar ruwa a kusan Naira 1,000, a cikin fargabar mutuwa sakamakon zafi da ba za a iya jurewa ba, da hare-haren ‘yan fashi da makami. Ba su da wani taimako kuma sun riga sun yi nadamar shawarar da suka yanke na barin ƙasarsu, inda suka sami cikakken ’yancin ƙaura a ko’ina.
Kabir ya ce ya sayar da fili daya tilo a kan kudi Naira 150,000 domin daukar nauyin tafiyar. Hakan ya kasance bayan abokinsa ya burge shi “yawan” da ke gabansa a Aljeriya. Ya ce abokin nasa wanda a halin yanzu yake kasar Aljeriya ya shawo kansa. Ya kara gamsuwa da yawan kudin da ya ce abokin nasa ke aika gida a sayo filaye har ma da gidaje.
“Ni mai gyaran waya ne kafin in tafi Algeria ta Jamhuriyar Nijar. Na ga wani abokina yana aika kudi ga iyayensa daga Aljeriya, Shi ya sa na yanke shawarar neman wurin cirani. Burina na zama mai arziki. Ina jin kunyar komawa gidana saboda na dawo ba komai.
“Iyaye na talakawa ne kuma ni ne ’dan fari, don haka na yanke shawarar yin tafiye-tafiye ne don in sami damar ciyar da iyayena da ’yan’uwana; amma abin takaici, na makale a Sahara. Mutane da yawa sun mutu sakamakon saran macizai da wasu matsaloli,” in ji shi da idanunsa na hawaye.
Ba kamar Usman Kabir ba, Hajiya Maryam Mukhtar, bazawara, ta yi nasarar isa inda ta ke so – Libya. Duk da cewa ta sha wahala da yawa, amma ta kasa natsuwa yayin da ta sha fama da hare-hare da kuma tsangwama daga ma’aikacin kasar Libya, wadda ta ce ko da yaushe ya na son kwana da ita.
“Muna shan wahala tare da ’ya’yana da mahaifiyata tsohuwa. Shi ya sa na yi tafiya zuwa Libya don neman Kudi. Na sami aiki a gidan wani Balarabe, kuma kowane dare ya yi barazanar kwana da ni, wanda na ƙi kuma na yanke shawarar komawa ƙasata. Balaraben da nake wa aiki ya nuna min bindiga ya ce idan na fada wa matarsa niyyarsa ta kwana da ni zai kashe ni,” inji ta.
Daruruwan ‘yan Najeriya ciki har da mata matasa da tsoffi tare da ‘ya’yansu sun shiga cikin wahalhalu da dama da kuma kasada da rayukansu don tafiya kasashen da ke makwabtaka da Afirka da Larabawa domin neman wuraren Aiki. Wasu daga cikin su da niyyar zuwa Turai, bakin hauren galibi suna barin kasarsu ne da sunan kunci, tare da rugujewar tunani, da kuma rashin aikin yi.
Hakan ya sa mutane da dama suka rasa rayukansu, yayin da wasu da dama kuma aka kai musu hari tare da yi musu fashi, inda wasu ke tsare a gidan yari bisa laifuka daban-daban da suka shafi hijira ba bisa ka’ida ba. Hakazalika, mata suna fuskantar cin zarafi ta hanyar lalata.
Kamar yadda cibiyar Mixed Migration Centre (MMC, Turai) ta buga a cikin littafinta mai suna: The Journey Towards Italy for Nigerians: Direbobi, Hanyoyi da Amfani da masu fasakwauri, akwai manyan dalilai guda uku da suka tilastawa ‘yan Najeriya barin kasar zuwa wani don neman rayuwa mai inganci.
Sakamakon binciken ya nuna cewa Italiya, tare da kusan ‘yan Najeriya 119,000 a yankinta, ta karbi bakuncin rukuni na biyu mafi girma na ‘yan Najeriya a Turai (bayan Burtaniya) kuma shine “mafi mahimmancin wurin da ‘yan Najeriya ke fama da fataucin su”.
“Dalilan uku na ficewa daga Najeriya sun hada da tashin hankali, rashin tsaro da rikici (52%), na kashin kai ko na iyali (46%), da hakki da ‘yanci (38%). A matsayin direbobi masu alaƙa da tashin hankali, mata sukan ambaci SGBV da tashin hankalin gida.
“Dukkan ‘yan ci-ranin ‘yan Najeriya sun bi hanyar tsakiyar tekun Mediterrenean ta hanyar Libya domin isa Italiya. Mafi rinjaye sun fara bi ta Nijar (89%) (Tsayawa a Agadez) sai Libya (88%) (sun tsaya a Tripoli da Sabha). Kashi 40 cikin 100 na wadanda suka tsaya a Libya sun ambaci cewa an tsare su ko kuma aka tsare su ba tare da son ransu ba, “in ji sakamakon binciken a wani bangare.
Dalilin da ya sa ‘yan Najeriya ke ci gaba da tafiye-tafiye duk da wahala
A yayin da labarin ke ci gaba da yawo a fadin kasar, Hukumar Ba da Agajin Gaggawa ta NEMA ta ce ta dawo da ‘yan Najeriya 1,003 da suka makale daga Jamhuriyar Nijar da Libiya zuwa Kano a shekarar 2022 kawai, kuma ya zuwa yanzu ta karbi mutane 444 da suka dawo daga Libya da Aljeriya a cikin ukun farko na farko. watanni na 2023, wanda ya sa adadin ya zama 1,447 a cikin shekara guda.
A wata tattaunawa da Jaridar Aminiya a ranar Lahadi, Dokta Nuradeen Abdullahi, kodinetan Hukumar NEMA, ya ce;
Ofishin reshen jihar Kano, ya ce wadanda suka dawo da suka kwashe tsawon shekaru suna dawo da su gida, ko dai suna kan hanyarsu ta zuwa kasashen Turai ne, kuma ba su da karfin dawowa a lokacin da tafiyar tasu ta ci tura a Jamhuriyar Nijar, Libya ko Aljeriya.
Ya ce, bisa la’akari da mu’amalar da suka yi da wadanda suka dawo, babban dalilin da ya sa suke yin tafiye-tafiyen shi ne na neman Kudi, kuma a wasu lokutan abokai ko ‘yan’uwa su kan gayyace su da samun nasarar isa kasashen da kuma yin ayyukan da ba su dace ba.
“Na ga ‘yan Najeriya da yawa a gidan yarin Aljeriya da Libya”
Daya daga cikin wadanda suka dawo, Izehi Solomon Kamsi mai shekaru 30 daga jihar Abia, ya bayyana irin halin da suka tsinci kansu a lokacin da aka tarbe su a Kano, ya ce ya biya dalar Amurka $500 domin a yi safarar su zuwa kasar Libya amma ya kasance gidan yari a kasashen Libya da Aljeriya. Ya koka da yadda ya kasa cika burinsa na zuwa Jamus.
“A Libya, a kan hanyara ta tsallaka tekun Mediterrenean, an daure ni tsawon watanni shida a lokacin da nake Aljeriya; Na yi wata biyu a gidan yari. Na sha wahala sosai domin na yi shekara uku a cikin Sahara a lokacin da nake ƙoƙarin zuwa Jamus don neman wuraren kiwo, amma na ƙare a kurkuku.
“Na yi nadama da na yi tafiye-tafiye saboda da yawa daga cikin ‘yan Najeriya na cikin jeji, wasu kuma a kurkuku. Allah ne kadai ya san lokacin da za a sake su. A gidan yari sun saba yiwa ‘yan Najeriya gori. Sun ce muna da arziki amma mun yi kasada da rayukanmu mu je wasu kasashe,” inji shi.
Ita ma Jamila Theophilus, mai ‘ya’ya guda biyu ‘yar jihar Binuwai, ta ce ta je kasar Libya ne domin neman wuraren aiki saboda mahaifinta ya rasu ya bar mata mahaifiyarta da ba ta da lafiya da kuma ‘yan’uwa uku. Amma maimakon ta sami wurin aiki da aka yi alkawari a Libiya, sai ta koma gida tare da ’ya’ya biyu, wanda ba a ga mahaifinsu ba.
“Na hadu da mahaifin ‘ya’yana biyu a Libya. Ba mu yi aure ba, kuma yanzu, ba a same shi ba. Ina jin kunyar komawa gida domin maimakon in kawo kudi na dawo da yara biyu ba tare da sanin inda mahaifinsu yake ba,” inji ta.
‘Yadda muke fama a Libya, Algeria’
A halin yanzu, yayin da ɗaruruwan mutane ke da wuya su isa wuraren da suka nufa, wasu kuma suka yi takaici, akwai kaɗan waɗanda suka yi nasarar isa ƙasashe kamar Libya, Aljeriya da ma Turai kuma suna rayuwa cikin farin ciki’.
A wata tattaunawa ta WhatsApp da Usaini Lawal, daya daga cikin mutanen da suka bar Najeriya a shekarar 2018, ya ce idan ba iyayensa ba ba zai taba yunkurin dawowa Najeriya ba saboda ‘yana samun sauki.
“Duk da cewa ba mu da irin ’yancin da muke da shi a Najeriya, kudaden da muke samarwa da kuma yanayin kwanciyar hankali sun sa mu manta da duk kalubalen da muke fuskanta.
“Muna yin ayyuka marasa ƙarfi a nan, amma idan kuna da ƙwarewa za ku sami kuɗi. Ina cikin kayan ado na gine-gine, shi ya sa kowace rana ina da aikin yi. Wasu kuma mutane ne kamar tela, masons da sauransu. Amma mata sukan gudanar da ayyuka a gidaje, kuma suna fuskantar kalubale fiye da yadda muke yi,” inji shi.
Lawal ya ce, “Idan ka ganni a Najeriya, kawai in gaida iyayena ne. Daga nan zan koma Turai. Haka tafiyar ta kasance. Amma idan ba ku yi sa’a ba za ku iya ma mutu a hanya kafin ku isa nan kuma ba wanda zai jira ya mayar da ku gida. Wannan ita ce tafiya mafi haɗari da na fara a rayuwata. Amma na yi nasara.”
Mafita
A kan abin da ya kamata a yi na dakatar da wannan aika-aika, Nuruddeen Abdullahi na hukumar bayar da agajin gaggawa ta kasa, mai kula da harkokin dawo da mutanen da suka dawo, ya ce akwai bukatar a gudanar da gagarumin gangamin yaki da haramtattun tafiye-tafiyen da masu ruwa da tsaki suka yi. Ya ce ya kamata a wayar da kan jama’a, galibi matasa da mata, kan illolin da ke tattare da wadannan tafiye-tafiye.
“Kamar yadda kuke gani, mun yi hulɗa tare da waɗannan mutanen da aka dawo da su kuma muka gano cewa abin da suka shiga a waɗannan ƙasashe yana da muni.”
Ya kara da cewa akwai bukatar a sanya ido sosai a kan iyakokinmu, yana mai cewa, “Akwai wasu ‘yan tsaka-tsaki da ke saukaka zuwa wadannan kasashe, kuma idan sun samu aikin yi ana biyansu daga albashinsu. Ya kamata a nemo wadannan ‘yan tsaka-tsaki a kuma hukunta su yadda ya kamata ta yadda hakan zai zama tinkarar wasu.”
Ya shaida wa matasa da mata cewa babu inda ya fi kasarsu, inda ya ce a ko’ina akwai damammaki kuma ya danganta da jajircewarsu na neman rayuwa mai inganci.
Shi ma da yake jawabi, Tunde Salman, masani kan ƙaura mai ra’ayin ci-rani mai fa’ida mai zaman kansa (GGC), ya ce mutane sun shiga ƙaura ba bisa ƙa’ida ba, ko kuma ba bisa ƙa’ida ba, saboda wasu dalilai da dama, wasu daga cikinsu sun haɗa da rashin aikin yi, rashin tsaro, da kuma yiwuwar yin hijira. mafi kyawun yanayin aiki a wasu wurare.
Ya ce abin da ya ci gaba da tayar da hankali shi ne, duk da kara wayar da kan jama’a da masu ruwa da tsaki suka yi, har yanzu sha’awar tafiye-tafiye na karuwa, ba tare da la’akari da hanyoyin da mutane ke son amfani da su ba, kuma a karshen wannan rana sai su koma kan hanya su fara tafiya. kira neman taimako.
“Amma bai kamata mu ja da baya a kokarin ci gaba da wayar da kan jama’a kan illolin hijira ba bisa ka’ida ba. An ceto wadanda suka kamu da rashin bin ka’ida
hijira/fatauci ya kamata a yi amfani da shi don gaya wa masu son ƙaura abin da suka shiga. Cewa idan kuna da kasuwanci ko aiki a ƙasarku, yana da kyau ku sarrafa ta don rayuwa.
“A daya bangaren kuma, akwai bukatar gwamnatoci su kara nauyin da ya rataya a wuyansu don baiwa mutane damar ganin fata a kasarsu; da kuma sa su ga bukatar ci gaba da zama a kasar ta hanyar samar da yanayin da zai taimaka wa harkokin kasuwanci su bunkasa. Wadannan za su hana yin hijira ba bisa ka’ida ba,” inji shi.
Ya kara da cewa, mafi mahimmanci, masu ruwa da tsaki su samar da mafi yawan abubuwan da mutane ke gani a kasashen waje. “Bari a sami wanda zai maye gurbinsa a gida, wanda ko da tafiya za su yi, a bar shi a kan hanya ta yau da kullun. Kamata ya yi a kara gudanar da mulki kan hijirar ma’aikata. Alhamdu lillahi kwanan nan ne Majalisar Zartaswa ta Tarayya (FEC) ta amince da sabuwar manufar Hijira ta Ma’aikata ta kasa, wadda idan aka yi aiki da ita za ta magance gibin da ke addabar ma’aikata.” Inji shi.